Sukcesy polskich okrętów podwodnych w II wojnie światowej
Tuż po wojnie i jeszcze w książce J. Pertka pt. "Wielkie dni małej floty" uważano, że tonaż zatopiony przez polskie okręty podwodne był dość znaczny i mógł nawet sięgać 100 tys. ton. Było to jednak zbyt optymistyczne założenie, zresztą każdej ze stron powojenne badania ujęły wiele sukcesów, bądź je tonażowo zredukowały. To nie umniejsza zasług naszych podwodniaków, bo ich sukcesy miały w przeważającym procencie miejsce na akwenie trudnym (M. Śródziemnym), gdzie obrona przeciwpodwodna przeciwnika była bardzo mocna. Sprawność bojową naszych załóg oceniam wysoko, zważywszy, że ponad połowa niemieckich U-bootów nie osiągnęła nic.
Listę sukcesów polskich podwodniaków prezentował już w "MSiO" Rafał Mariusz Kaczmarek, ale warto ją zaprezentować na naszej stronie, bo nie jest jeszcze wystarczająco dobrze znana.
Oto lista sukcesów naszych okrętów podwodnych w porządku chronologicznym:
1 X 1939 r. o godz. 14.30 - na minie postawionej przez ORP "Żbik" tonie niemiecki trałowiec M-85 (640 ton) z 23-24 ofiarami w ludziach na pozycji
54 stopnie 46'N,18 stopni 45'E na Bałtyku.
7 XII 1939 r. - na Bałtyku eksplozja wyłowionej siecią miny zatapia niemiecki kuter rybacki "Heimat" (13 BRT), który ostatecznie zatonął na holu w pozycji 54 stopnie 37'50N,019 stopnia 47'E. Minę postawił ORP "Wilk".
22 I 1940 r. - na minie ORP "Żbik" tonie niemiecki trawler "Muehlhausen PG-314" (327 BRT), zatopiony około północy w pozycji 54 stopnie 54'N, 018 stopni 40'E (lub 54 stopnie 53'N, 018 stopni 42'E. Cała załoga 14 ludzi zginęła.
8 IV 1940 r. - ORP "Orzeł" zatapia 3 torpedami zatrzymany koło Lillesand przy Norwegii niemiecki frachtowiec "Rio de Janeiro" (5261 BRT) z transportem wojska, dział i pojazdów mech. po godz. 13.15 w pozycji 58 stopni 08'N, 08 stopni 29'E. Zginęło 164 niemieckich żołnierzy i 19 członków załogi frachtowca.
2 XI 1941 r. - ORP "Sokół" zatapia na M. Śródziemnym ogniem działa włoski frachtowiec "Balilla" (2469 BRT) około godz. 3.10 w pozycji 38 stopni 30'N, 12 stopni 25'E.
12 II 1942 r. - ORP "Sokół" zatapia na M. Śródziemnym ładunkami wybuchowymi po przeszukaniu i zdobyciu map pól minowych włoski szkuner "Giuseppina" (392 BRT) około godz. 21.30 o 15 mil na południe od boi nr 7 przy ławicy Kerkennah.
24 V 1943 r. - o 16 mil na wschód od przylądka Spartivento ORP "Dzik" trafia 2 torpedami włoski tankowiec "Carnaro" (8257 BRT), płynący w eskorcie 2 niszczycieli i 3 samolotów. Tankowiec został praktycznie zniszczony (strawił go pożar, a napęd okazał się nie do naprawienia). Odholowanego do Messyny i potem Neapolu "Carnaro" Niemcy musieli sami zatopić, przed wkroczeniem do tego portu wojsk alianckich w początku X 1943 r.
15 VIII 1943 r. - ORP "Dzik" atakuje pod Bari konwój 2 statków w eskorcie 7 jednostek wojennych. Torpedy wystrzelone o godz. 20.32 trafiły włoski frachtowiec "Goggiam" (1994 BRT), który został kompletnie zniszczony mimo prób ratunku i zatopiony przy nabrzeżu portu.
21 IX 1943 r. - ORP "Dzik" atakuje przy wyjściu portu Bastia na Korsyce i zatapia niemiecki frachtowiec "Nicolaus" (6486 BRT).
22 IX 1943 r. - atak "Dzika" na zespół 11 uzbrojonych promów desantowych, płynących w rej. Bastii pod osłoną samolotów. Torpedy strzelane na przebieg po powierzchni zatapiają niemieckie promy F-420 C (155 ton) oraz 2 inne (po około 130 ton) - prawdopodobnie SF-172 i SF-176.
7 X 1943 r. koło portu Pola (Pula) ORP "Sokół" zatapia największy z celów polskich podwodniaków - niemiecki transportowiec pasażerski "Eridania" (7094 BRT) w pozycji 44 stopnie 48'N, 013 stopni 52'E.
Tego samego dnia i w tym samym prawie miejscu ogniem działa uszkodził włoski mały frachtowiec "Ugliano" (160 BRT), ale ten uszedł przy wsparciu baterii lądowej i samolotu.
11 XI 1943 r. ORP "Sokół" ogniem działa i abordażem niszczy niemiecki szkuner "Argentina" (64 BRT) koło wyspy Amorgos na M. Egejskim.
17 IX 1943 r. ORP "Dzik" na M. Egejskim zatapia służący Niemcom grecki kuter "Agios Andreas Pi-2119" - pojemności ok. 40 BRT o 8 mil od miasta Monemwasia w pozycji 36 stopni 42'N, 23 stopnie 15'E.
18 XI 1943 r. - ORP "Sokół" niszczy na M. Egejskim podobny grecki kuter "Taxiarchis Sy-370"-(8 BRT) w pozycji 36 stopni 34'N, 25 stopni 23'E.
19 XI 1943 r. - ORP "Sokół" w zatoce koło miasta Mochlos zatapia torpedami o godz. 9.55 szkuner " Agios Antonios Kal-192" (145 BRT) w pozycji 35 stopni 11'N, 25 stopni 59 'E, a w sąsiedniej zatoce (na zach. od poprzedniej), mimo gęstego ognia baterii brzegowych i kontataku małego patrolowca zatapia torpedami szkuner "Konstantinos-Sa-38" (140 BRT) i wspomniany wyżej (już zakotwiczony) patrolowiec "Moewe" (do 110 ton) po godz. 15.08.
Wybuchy torped wyrzuciły na brzeg 3 kutry po około 10 ton każdy, ale potem mogły zostać naprawione.
12 XII 1943 r. - ORP "Sokół" na M. Egejskim na płn. od wyspy Lesbos zatapia najpierw 4 szkunery (od godz. 21.12 do 22.30); "Agios Nicolaos Sy-262" (114 BRT), "Agios Eleimon Sy-274" (130 BRT), "Agios Nicolaos Sy-436 " (100 BRT) i "Agios Nicolaos Pi-790" (35 BRT)
15 XII 1943 r. - ORP "Sokół" zatapia kuter "Panagia Chi-139" (80 BRT) na pozycji 39 stopni 43'N, 025 stopni 28'E.
9 i 1944 r. - ORP "Dzik" na M. Egejskim zatapia szkuner "Eleni My-200" (90 BRT), który wiózł 11 niemieckich żołnierzy (uciekli na łodzi). Szkuner wysadzono po przeszukaniu w pozycji 39 stopni 37'N, 025 stopni 43'E o godz. 01.00.
Tego samego dnia "Dzik" zatopił kuter rybacki "Agia Markella Chi-436" (40 BRT) o godz. 18.43 na pozycji 38 stopni 25'N, 025 stopni 21'E.
12 I 1944 r. - ORP "Sokół" zatopił grecki kuter "Agia Paskarevi Cha-53" (22 BRT) w pozycji 36 stopni 30'N, 024 stopni 44'E.
Inne ataki (to potwierdzono) były nieudane, wyjątek może jeszcze stanowić atak ORP "Dzik" na statek w eskorcie torpedowca z dnia 17 VI 1943 r. w poz. 38 stopni 40'N, 15 stopni 16'E. Kpt. Romanowski twierdził, że statek został trafiony i stanął. Do dziś ten jedyny statek nie został ustalony z nazwy ani sam wynik ataku (pozostałe tak).
Do sukcesów bojowych nie należy zaliczać sławetnego staranowania jednostki podwodnej na M. Północnym 20 VI 1940 r. (mógł to być holenderski "O-13" - zatopiony omyłkowo) ani zatopionego w wyniku kolizji z "Sokołem" włoskiego 36-tonowego kutra strażniczego "Meattini" 12 IX 1943 r. w porcie Brindisi (tuż po kapitulacji Włoch).
Podsumowując wyniki naszych okrętów podwodnych:
ORP "Dzik" zatopił 8 jednostek (ok. 9145 BRT) i 1 zniszczył (8257 BRT)
ORP "Sokół" zatopił 14 jednostek (ok. 10903 ton) 1 statek uszkodzony (160 BRT) i pr. 3 kutry uszkodzone (ok. 30 ton)
ORP "Orzeł" - 1 frachtowiec (5261BRT),
ORP" Żbik" - 2 jednostki (967 ton)
ORP "Wilk" - 1 kuter (13 BRT)
Łącznie nasze okręty zatopiły na pewno 26 jednostek przeciwnika (26209 ton) 1 zniszczyły (8257 BRT), uszkodziły 1 (160 BRT) i prawdopodobnie 3 (30 BRT)
Z dowódców tonażowo "króluje" kpt. Bolesław Romanowski
(zatopił 7 jednostek (9020 ton) i zniszczył 1 -8257 BRT)
Kpt. Jerzy Koziołkowski zatopił 12 jednostek (8042 ton),
Kpt. Jan Grudziński zatopił 1 jednostkę (5261 BRT),
Kpt. Borys Karnicki - 2 jednostki (2861 BRT)
kmdr ppor. Michał Żebrowski - 2 jednostki (967 ton)
Por. Andrzej Kłopotowski - 1 (ok. 40 ton)
Kpt. Bogusław Krawczyk - 1 (13 BRT)
Opisy nieudanych ALE CIEKAWYCH akcji (też zasługują na uwagę) można znaleźć w numerach "MSiO" 4/2004, 6/2004 oraz 4/2008 w artykułach R.M. Kaczmarka i A. S. Bartelskiego.
Ostatni artykuł Andrzeja S. Bartelskiego pt. "Tajemnice polskich Jolly Roger" w świeżym numerze "MSiO" z kwietnia 2009 r. redukuje jeszcze sukcesy "Dzika" spod Bastii, potwierdzając mu poza "Nikolausem" jedynie 1 okręt desantowy (F 420 C) a dwa pozostałe (SF-172 i SF 176 po około 130 ton) wyklucza. Już wcześniej na potwierdzenie zatopienia tych jednostek brakowało dokumentów, teraz autor atak na nie w ogóle uznaje za "pudło". Tak samo ma się sprawa z uszkodzeniem 3 kutrów po 10 ton w dniu 19 XI 1943 r. przez "Sokoła" - autor w ogóle nie uznaje uszkodzenia tych jednostek, bo nie potwierdzają ich źródła. W bilansie przy analizie flag autor nie wymienił jednak uszkodzonego przez "Sokoła" statku "Ugliano" i to jego chyba dotyczy biała kreska z pozycji dziewiątej, przy której postawił znak zapytania (s.28 z artykułu). Ponieważ oznaczała ona zatopienie, to chyba załoga "Sokoła" liczyła na to, że uszkodzony statek zatonął po drodze, co nie okazało się prawdą. Zagadkowa jest jednak pierwsza biała kreska na banderze "Sokoła" - jego załodze znany był fakt, że pierwszy znany dziś historykom cel okrętu spod Brestu nie został trafiony, chyba że był jeszcze inny, o jakim dotąd nam nie wiadomo.
Celu "Dzika" z 17 VI 1943 r. nadal nie zidentyfikowano i atak nadal uznawany jest za "pudło".
A.S.Bartelski za to podobnie jak ja uznaje tonaż zniszczony na równi z zatopionym i sumuje go. Tonaż zatopiony przez "Sokoła" (14 jednostek - 10903 t.) potwierdza, tonaż zniszczony i zatopiony przez "Dzika" redukuje jeszcze o 2 jednostki (razem ok. 260 ton), ale i tak jest szacowany na 17062 ton (7 jednostek). Artykuł o flagach i ich historii, wypracowanych zasadach ich znakowania jest ciekawy i związany z historią naszych okrętów, dlatego warto go przeczytać.
Przyjrzałem się także efektom ataków torpedowych poszczególnych dowódców polskich okrętów podwodnych. Okazało się, że w tym względzie najskuteczniejszy był znów kpt. Bolesław Romanowski. W atakach torpedowych osiągnął co najmniej 7 trafień torpedowych (jeśli nie więcej), zatapiając i niszcząc 4 jednostki. Szkunera i 2 kutry "Dzik" zatopił działem i abordażem. Kpt. Romanowskiemu nikt nie dorównał, bo rywalizujący z nim kpt. Koziołkowski na "Sokole" osiągnął 3 (góra 4) trafienia torpedowe - zatapiając "Eridanię", 2 szkunery i patrolowiec, a resztę jednostek działem i poprzez wysadzenie w powietrze. Kpt. Grudziński trafił dwoma torpedami (z 3 wystrzelonych) zatapiając "Rio de Janeiro", a kpt. Borys Karnicki zdaniem historyków badających w ostatnich latach działania naszych okrętów, nie trafił torpedą ani razu (!), a oba potwierdzone zatopienia dokonał artylerią i abordażem. Podwodne stawiacze min zatopiły 3 jednostki wyłącznie minami.
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby napisać komentarz.
Oceny
Ocena zawartości jest dostępna tylko dla zarejestrowanych użytkowników. Proszę Zaloguj lub Zarejestruj się by zagłosować.
w 04 March 2009 01:02
w 10 April 2009 13:33
w 27 March 2010 16:48